SINIR DIŞI KARARINA KARŞI GİDİLECEK KANUN YOLLARI VE İDARİ GÖZETİM USULÜ
Sınır dışı kararı ilgili kişiye veya vekiline usulünce tebliğ edilir.
Sınır dışı etme kararı idari bir karar olduğundan kişi veya vekili bu karara karşı idare mahkemelerinde dava açabilir. Bu dava kararın ilgiliye tebliğinden itibaren 15 gün içinde açılmalıdır ve ilgili makama da mahkemeye başvurulduğu bildirilmelidir, aksi takdirde dava açma hakkı düşer. Mahkeme karar verinceye kadar yabancı sınır dışı edilemez, fakat dava dilekçesine “Yürütmenin Durdurulması İstemlidir” ibaresinin eklenmesinde fayda vardır. Mahkeme yapılan başvuruyu 15 gün içinde sonuçlandırır ve verilen karar kesindir.
Kesinleşen sınır dışı kararı İl Göç İdaresi Müdürlüğü veya Geri Gönderme Merkezi tarafından uygulanır. Sınır dışı etme kararı kesinleştikten sonra kişiye ülkeden çıkış yapabilmesi için Çıkış İzin Belgesi verilir. Bu belge ile kişi, kendisine verilen süre içinde ülkeden çıkış yapmak zorundadır. Bu süre 15 ile 30 gün arasıdır.
Fakat bu kurala ilişkin istisna getirilmiştir.
- Kaçma ve kaybolma riski bulunanlar,
- Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal edenler,
- Sahte ya da asılsız belge kullananlar,
- Kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayanlar,
- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar.
Yukarıda sayılan kişilere süre verilmez, haklarında idari gözetim kararı alınır, kolluk tarafından yakalanır ve 48 saat içinde idari gözetim merkezlerine götürülür. İdari gözetim kanuna göre en fazla 6 ay olabilir ve bu süreye ek olarak, kişinin kişiliğine ilişkin yalan beyanda bulunası ve iş birliği yapmaması durumunda en fazla 6 ay daha uzatılabilir. İdari gözetimin zorunlu olup olmadığını her ay valilikçe denetlenir. Gerek görüldüğü hallerde otuz günlük süre beklenmeden inceleme yapılır. Kişinin idari gözetim altında tutulmasında herhangi bir zorunluluk görülmediği halde kişi derhal salıverilir, fakat kendilerine belirli bir yerde ikamet etme veya belirli aralıklarla ve yerlere bildirimde bulunmaları istenebilir.
İdari gözetim kararı alındıktan sonra bu karara karşı sulh ceza hakimliğine başvurulabilir. Aynı zamanda kişi idari gözetim altına alındıktan sonra idari gözetim için koşulların ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla sulh ceza hakimliğine başvuru yapılabilir. Söz konusu başvuru idari gözetimi durdurmaz. Hakim 5 gün içinde başvuruyu inceler ve sonuçlandırılır, kararı kesindir.
Geri gönderme merkezlerinde tutulan kişilere YUKK madde 59’daki düzenlemeye göre aşağıda sayılan imkanlar sağlanır.
a) “Yabancı tarafından bedeli karşılanamayan acil ve temel sağlık hizmetleri ücretsiz verilir,
- Yabancıya; yakınlarına, notere, yasal temsilciye ve avukata erişme ve bunlarla görüşme yapabilme, ayrıca telefon hizmetlerine erişme imkânı sağlanır,
- Yabancıya; ziyaretçileri, vatandaşı olduğu ülke konsolosluk yetkilisi, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği görevlisiyle görüşebilme imkânı sağlanır,
b) Çocukların yüksek yararları gözetilir, aileler ve refakatsiz çocuklar ayrı yerlerde barındırılır,
- Çocukların eğitim ve öğretimden yararlandırılmaları hususunda, Millî Eğitim Bakanlığınca gerekli tedbirler alınır.”
Sınır dışı kararı uygulanırken ülkeden çıkış yapabilmesi için kişiye Çıkış izin Belgesi verilir. Sınır dışı etme işlemleri tamamlanana kadar kişinin pasaport ve belgeleri tutulabilir. Ülkeden çıkış masrafları, hakkında sınır dışı kararı uygulanan kişice karşılanır. Fakat kişi bunları karşılayabilecek durumda değilse, çıkış masrafları Genel Müdürlük tarafından kısmen veya tamamen karşılanır. Kişi bu masrafları geri ödemediği sürece ülkeye geri girişi yasaklanabilir.
