Türkiye’ye giriş yasağı 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda düzenlenmiştir. Söz konusu kanunun 9/1 maddesi aşağıdaki gibidir:
“Genel Müdürlük, gerektiğinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerini alarak, Türkiye dışında olup da kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından Türkiye’ye girmesinde sakınca görülen yabancıların ülkeye girişini yasaklayabilir.”
Yukarıdaki maddeyi incelerken öncelikle bir takım kavramların tanımlanmasında fayda vardır.
“Yabancı” Kavramı:
Anayasanın 66 maddesinin 1 fıkrasındaki düzenlemeye göre, “Türkiye Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür.” Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 3/1 maddesinin ü bendinde de Anayasanın belirtilen maddesinin mefhumu muhalifinden yola çıkarak, yabancı kavramının “Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi” ifade edeceği belirtilmiştir. Buna bağlı olarak sonradan Türk vatandaşlığı kazananlar da din, dil, ırk, felsefi görüş, cinsiyet, renk, siyasi görüş ve benzeri sebeplerden dolayı ayrımcılık yapılmaksızın Türkiye vatandaşıdır. Türkiye’de ikamet izni ile yaşayanlar Türk vatandaşı sayılmamaktadır.
“Kamu Düzeni” ve “Kamu Güvenliği” Kavramları:
Kamu düzeni kavramı birçok kanunda kullanılsa da kesin bir tanımı halen yapılmış değildir. Genel anlatımla toplumun ve kamunun genelini ilgilendiren düzen olarak anlaşılmaktadır. Kamu güvenliği ise aynı şekilde ülkede yaşayan toplumun güvenliğidir. Bu kavramlar yoruma çok açık olduğundan suistimal edilmeye oldukça açıktır ve her hukuka aykırı davranış bu kavramların dahilinde yorumlanabilir. Bu çıkarımdan anlaşılabileceği üzere, ülkeye giriş yasağı kararı almaya yetkili makam olan Genel Müdürlüğe bu konuya ilişkin geniş bir hareket alanı tanınmıştır.
Haklarında giriş yasağı kararı alınan kişiler sınır kapılarından geçerken durdurulur ve Türkiye’ye giriş yapamazlar. Bu kişilere Türkiye sınırlarından neden alınmadıklarına ilişkin “Kabul Edilemez Yolcu Bilgilendirme Tutanağı” verilir. Tutanağın üzerinde kişinin kimlik bilgileri, işlem saati ve açıklaması, kişinin bu tutanakla başvurabileceği makamlar ve hakları yazılı olmalıdır. Açıklama kısmında Genel Müdürlüğün iç yazışma kodları yazılı olduğundan kişi neden ülkeye alınmadığı hakkında bilgi almak istediği takdirde büyükelçilik veya konsolosluklardan “Pasaport Deport Sorgulama” yapabilir. Aynı zamanda bu sorgulamayı vize işlemlerini tamamlarken de yapabilir ve hakkında herhangi bir sınır dışı kararının olup olmadığını öğrenebilir.
Ülkeye giriş yasağı bir idari işlem olduğundan bu işleme karşı İdare Mahkemesine başvurulabilir. Fakat kanunda mahkemeye başvuru süresine ilişkin herhangi bir düzenleme yer almamaktadır. Bu durumda ülkeye giriş yasağı idari bir işlem olduğundan İdare Mahkemesine genel başvuru süresi kabul edilmeli ve mahkemeye altmış gün içinde başvurulmalıdır.
Ülkeye giriş yasağı en fazla beş yıl olabilir. Fakat kamu düzeni ve kamu güvenliği açısından ciddi bir tehdit bulunması halinde bu süre Genel Müdürlükçe on sene daha uzatılabilir, yani belirtilen durumların varlığı söz konusu olduğunda kişi hakkında on beş sene süre ile Türkiye’ye giriş yasağı konabilir. Bu durumda yine yukarıda belirtildiği üzere Genel Müdürlüğün takdir yetkisi vardır. YUKK 9 maddesinin 4 fıkrasında bu süre vize veya ikamet izni süresi sona eren ve kendi iradesiyle valiliklere Türkiye dışına çıkmak için başvuran kişiler açısından en fazla bir yıl olabileceği düzenlenmiştir.