جبران خسارت ناشی از تصادف رانندگی و خسارت مادی و معنوی
جبران خسارت ناشی از تصادف رانندگی چیست؟
دعوی جبران خسارت مادی و معنوی ناشی از تصادف رانندگی، نوعی از دعاوی جبران خسارت است که توسط اشخاص آسیب‌دیده به منظور جبران خسارت‌های بدنی مانند فوت و جراحات و همچنین خسارت‌های وارده به اموال شخص ثالث مانند خانه، خودرو، زمین و غیره، علیه مسئولین تصادف رانندگی مطرح می‌شود. در عمل، جبران خسارت تصادف رانندگی به هر دو نوع خسارت بدنی و مالی اطلاق می‌شود.
پایه حقوقی دعوی جبران خسارت ناشی از تصادف رانندگی، ایجاد مسئولیت ناشی از عمل غیرقانونی (ماده ۴۹ قانون مدنی) توسط تصادف رانندگی است. ویژگی حقوقی عمل غیرقانونی بودن تصادف رانندگی تاثیراتی در زمینه‌های مختلفی مانند مرور زمان، صلاحیت دادگاه و میزان جبران خسارت دارد. در مقاله ما، دعاوی جبران خسارت ناشی از تصادف رانندگی از تمامی جوانب مورد بررسی قرار گرفته است.
مدت مرور زمان برای دعوی جبران خسارت مادی و معنوی ناشی از تصادف رانندگی چقدر است؟
قبل از طرح دعوی جبران خسارت ناشی از تصادف رانندگی، مهم‌ترین موضوعی که باید به آن توجه شود، زمان شروع و پایان مدت طرح دعوی است. مدت مرور زمان برای دعوی جبران خسارت از روز وقوع تصادف، یعنی روز ارتکاب عمل غیرقانونی، آغاز می‌شود. در تصادفات رانندگی نیز، از بین دو مدت مرور که برای تمامی اعمال غیرقانونی اعمال می‌شود، مدتی که به نفع خواهان است، اعمال خواهد شد. مدت‌های مرور برای دعاوی جبران خسارت ناشی از تصادف رانندگی به شرح زیر است:
مدت مرور زمان پرونده غرامت: از زمانی که شخص آسیب دیده در اثر یک حادثه رانندگی از خسارت وارده و عامل آن مطلع شد، مدت 2 سال مدت مرور وجود دارد. اگر زیان دیده بعداً متوجه مرتکب و خسارت وارده شود، در هر صورت از ارتکاب عمل 10 سال مدت مرور وجود دارد.
به عنوان مثال، در یک تصادف رانندگی مرگبار که در تاریخ 01/09/2019 رخ داد؛ اگرچه بستگان متوفی از عمل منجر به فوت مطلع هستند، اما با اطلاع از مرتکب در تاریخ 01/09/2018 محدودیت‌های پرونده از این تاریخ شروع و در تاریخ 01/09/2020 به پایان می‌رسد. به عبارت دیگر، کسانی که متحمل خسارت شده اند یا از حمایت متوفی محروم شده اند، پس از تاریخ 01/09/2020 قادر به طرح مطالبه غرامت ناشی از حادثه رانندگی فوتی نخواهند بود.
مدت محدودیت مجازات:
اگر جرمی به دلیل تصادف رانندگی انجام شود، محدودیت کیفری نیز اعمال می شود در صورت وقوع جراحت در حوادث رانندگی، جرم جراحت سهل انگاری. اگر مرگ وجود داشته باشد، جرم قتل از روی بی احتیاطی رخ می دهد. در صورت وقوع فوت یا جراحت در اثر سانحه رانندگی، مدت اقامه دعوی جبران خسارت مادی و معنوی مانند مدت زمان مقرر در قانون جزا برای آن جرم است. حتي در صورت سپري شدن مدت حجر دعواي اصلي در حقوق جزا، در صورت تداوم دعوي كيفري، يعني در صورت فعال شدن «مدت مدت محدوديت دعوي» در حقوق جزا، مي توان دادخواست جبران خسارت ناشي از حادثه رانندگي اقامه كرد. صرف نظر از هر گونه محدودیت، تا زمانی که پرونده کیفری ادامه دارد.
در پرونده غرامت تصادفات رانندگی فوتی چه خساراتی را می توان مطالبه کرد؟
دعوای جبران خسارت حوادث رانندگی فوتی از انواع دعوای غرامت مادی و معنوی است. در پرونده های جبران خسارتی که به دلیل حوادث رانندگی منجر به مرگ می شود، خسارات زیر ممکن است از مسئولین جبران خسارت مطالبه شود:
خسارت معنوی: بستگان متوفی (مادر، پدر، همسر، فرزندان، خواهران و برادران، نامزد) می‌توانند به دلیل احساس درد، رنج و عذاب ناشی از فوت، خسارت معنوی درخواست کنند.
تمام هزینه‌های تشییع جنازه متوفی،
اگر فوت بلافاصله اتفاق نیفتاده باشد، هزینه‌های درمان،
خسارت ناشی از فقدان حمایت: بستگان فردی که در تصادف رانندگی فوت کرده است (مادر، پدر، همسر، فرزندان، نامزد یا هر فردی که از او حمایت می‌شده) می‌توانند خسارت ناشی از فقدان حمایت را درخواست کنند. خسارت ناشی از فقدان حمایت نوعی دعوای خسارت مادی است که توسط افرادی که از حمایت مالی متوفی محروم مانده‌اند، مطرح می‌شود. افرادی که از حمایت محروم شده‌اند می‌توانند در طول مدت احتمالی حمایت، منافع مالی که از متوفی دریافت می‌کردند را از مسئولان خسارت مطالبه کنند.
خسارت معنوی در تصادفات رانندگی چگونه تعیین می‌شود؟
تصادفات رانندگی که منجر به فوت یا جراحت می‌شود، هدف از خسارت معنوی تعیین شده ایجاد حس آرامش در آسیب‌دیده است. خسارت معنوی نباید وسیله‌ای برای ثروتمند شدن خواهان باشد. دادگاه هنگام صدور حکم درباره خسارت معنوی باید به دنبال کاهش درد و رنج ناشی از واقعه باشد. در تعیین خسارت معنوی، دادگاه باید به نکات زیر توجه کند:
وضعیت اجتماعی و اقتصادی طرفین
نحوه وقوع حادثه
وضعیت تقصیر طرفین
طبق ماده ۴ قانون مدنی، قواعد حق و انصاف
در عمل، دادگاه‌ها در تعیین میزان خسارت معنوی بیشتر به این موضوع توجه دارند که خواهان متضرر شده است. محاکم محلی باید بر اساس تصمیمات اخیر دیوان عالی کشور در پرونده‌های خسارت معنوی ناشی از تصادفات رانندگی حکم صادر کنند.
