اعتراض به تصمیم اینترپل و اعلان قرمز
پلیس جنایی بینالمللی، که بهنام اینترپل شناخته میشود، سازمانی بینالمللی با مرکزیت در شهر لیون فرانسه است. اساسنامه این سازمان در سال ۱۹۵۴ در وین پذیرفته شد.
برای مبارزه با جرایم سازمانیافته تأسیس شده و همکاریهای بینالمللی را تسهیل میکند. این سازمان دارای چهار واحد به نامهای دبیرخانه، مجمع عمومی، دفاتر ملی و مشاوران است و درون خود پلیسی ندارد. اینترپل همکاری را بین سازمانهای پلیس کشورهای عضو برقرار میکند.
هدف تأسیس در ماده ۲ اساسنامه آن ذکر شده است:
هدف تأمین حداکثر همکاری متقابل بین تمامی واحدهای پلیس جنایی در چارچوب قوانین کشورهای مختلف و تحت اعلامیه جهانی حقوق بشر، و همچنین تشکیل و توسعه نهادهایی است که به پیشگیری و سرکوب جرایم سازمانیافته کمک کند.
در چارچوب این اهداف، یک پایگاه داده بسیار مهم برای عملکرد ایجاد شده است. در این پایگاه داده، تبادل اطلاعات با کشورهای عضو انجام میشود و این سیستم در پیشگیری از جرم و دستگیری مجرمان بسیار حائز اهمیت است.
از سوی دیگر، در سیستم کاری اینترپل بولتنها و سیستمهای دیفیوزیونی با نامهای رنگی وجود دارد. از میان بولتنها، بولتن قرمز بیشترین فراوانی را دارد و شامل حکم دستگیری است. با استفاده از بولتن قرمز، اقداماتی چون دستگیری، بازداشت و تعیین محل انجام میشود. بولتن قرمز توسط مراجع قضایی کشورهای عضو یا دادگاههای بینالمللی از دبیرخانه درخواست میشود و دبیرخانه آن را صادر میکند. این بولتن به مدت ۵ سال معتبر است. در مواردی که تأخیر مضر است، نیروهای انتظامی کشورها میتوانند با ارسال پیام به مراجع اینترپل کشورهای دیگر، درخواست دستگیری کنند. به این پیام، پیام دیفیوزیونی گفته میشود.
فرآیند اعتراض به بولتن قرمز یا پیام دیفیوزیونی
ابتدا باید ذکر شود که اساسنامه اینترپل بهطور بنیادی بر اساس حقوق بشر استوار است و در مواردی که حقوق بشر نقض شود، فرایندها انجام نمیشود یا لغو میگردند. به همین دلیل، شواهد نادرست، نقض شده، فرمهای نادرست یا درخواستهای سیاسی نباید مورد بررسی قرار گیرند. از سوی دیگر، فرآیند اینترپل در مواردی مانند تروریسم که از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، نمیتواند اجرا شود. با این حال، برخی کشورها تلاش میکنند فرآیندهای اینترپل را در مورد مجرمان سیاسی تحت اتهامات مختلف به کار گیرند.
در ترکیه، اداره کل امنیت وابسته به وزارت کشور دارای یک اینترپل ریاست است و فرآیندهای اینترپل از طریق این اداره انجام میشود. از سوی دیگر، در مورد افرادی که بهخاطر فرآیندهای اینترپل اخراج و بازگردانده شدهاند، همکاری بین نهادها صورت میگیرد؛ بهعنوان مثال، کد محدودیت ن-99 از طریق اداره مهاجرت در سیستم ثبت میشود. بدین ترتیب، این موضوع در درخواستهای آینده فرد برای ویزای معتبر یا اجازه اقامت مطرح خواهد شد.
یکی دیگر از نکات مهم در فرآیندهای اینترپل این است که آیا مراجع قضایی کشور درخواستکننده، فرآیندهای عادلانه و دموکراتیک را رعایت میکنند یا خیر. به همین دلیل، در برخی کشورها، حتی اگر فرآیند اینترپل برای افراد انجام شده و بولتن قرمز یا پیام دیفیوزیونی صادر شود، باید به این تصمیمات اعتراض شود.
این فرآیند اعتراض ابتدا با درخواست اجازه دسترسی به اطلاعات مربوط به فرد آغاز میشود. پس از دریافت اجازه دسترسی، با یک دادخواست به تصمیم مربوطه اعتراض میشود و دبیرخانه به این اعتراض رسیدگی میکند. مهم است که این دادخواست دارای زبان حقوقی، فنی و مشخص باشد و همچنین آرای دادگاههای بینالمللی مانند دیوان اروپایی حقوق بشر نیز ضمیمه شود.
آیا فرآیند اینترپل در ترکیه مؤثر است؟
در ترکیه، هم نیروهای امنیتی و هم نهادهای قضایی از فرآیند اینترپل به طور مؤثر استفاده میکنند. بر اساس دادههای اداره کل امنیت – که به دادههای سال ۲۰۱۷ دسترسی پیدا کردم – ۸۲ نفر از طریق فرآیند اینترپل بازگردانده شدهاند و ۱۳ نفر نیز به کشور ما بازگردانده شدهاند. در زیر، تصمیمات مربوط به فرآیند اینترپل در چندین رأی دیوان عالی نیز آورده شده است:
“بر اساس نوشته و اظهاراتش، متهم که به نظر میرسد به طور غیرقانونی وارد ترکیه شده، بدون توجه به این که باید هویت واقعیاش از طریق اینترپل شناسایی شود، بر اساس نام ذکر شده در اقامتنامه جعلی، حکم محکومیت صادر شده است.”
“به موجب تصمیم مورخ ۲۴/۲/۲۰۱۶ اداره کل، به دلیل تصمیم دیفوزیون اینترپل، کد محدودیت مطابق با ماده ۹ قانون شماره ۶۴۵۸ مربوط به اتباع خارجی و حمایت بینالمللی وارد شده و ممنوعیت ورود گ-87 به ترکیه وجود دارد و به متقاضی اعلام شده که عملیات انتقال امکانپذیر نیست.”
از سوی دیگر، در اثر “راهنمای همکاری قضایی در امور جزایی” که توسط وزارت عدلیه منتشر شده، نحوه اجرای فرآیند اینترپل توضیح داده شده است. در این زمینه، با استفاده از این راهنما، نکات مهمی که به نظر من حائز اهمیت هستند به شرح زیر است:
در درخواستها و خواستههای مربوط به کشورهای عضو اینترپل، “فرآیند همکاری قضایی” اعمال نمیشود. این فرآیند با ارسال یک درخواست کتبی به وزارت کشور، شامل اطلاعات هویتی و دلایل، آغاز میشود. (در صورت ارسال به اداره کل روابط خارجی وزارت عدلیه در یادداشتها، تأخیر در زمان رخ خواهد داد.) از سوی دیگر، در راهنما ذکر شده است که برخی کشورها از جمله آلمان و روسیه درخواست میکنند که برای این فرآیند، همکاری قضایی انجام شود.
درخواست صدور ” اعلان قرمز” در مرحله تحقیقات (بر اساس ماده ۱۰۰ یا ۲۴۸/۵ قانون آئین دادرسی کیفری) توسط دادستانیهای جمهوری صورت میگیرد و در مرحله محاکمه، این درخواست توسط دادگاهها و برای محکومیتهای قطعی نیز دوباره توسط دادستانیهای جمهوری با تکمیل فرم اعلان قرمز ارائه میشود.
در فرم درخواست صدور اعلان قرمز ، باید اطلاعات هویتی دقیق، جزئیات و تاریخهای رویدادها، و در صورت وجود، تصمیمات دادگاه و اثر انگشت حتماً درج شود.
Formun Üstü
Formun Altı